با ارائه اولين استاندارد مديريت امنيت اطلاعات در سال 1995، نگرش سيستماتيک به مقوله ايمن‌سازى فضاى تبادل اطلاعات شکل گرفت. بر اساس اين نگرش، تامين امنيت فضاى تبادل اطلاعات سازمانها، دفعتا مقدور نمى‌باشد و لازم است اين امر بصورت مداوم در يک چرخه ايمن‌سازى شامل مراحل طراحى، پياده‌سازى، ارزيابى و اصلاح، انجام گيرد. براى اين منظور لازم است هر سازمان بر اساس يک متدولوژى مشخص، اقدامات زير را انجام دهد:
با پيشرفت علوم كامپيوتري و همچنين بوجود آمدن ابزارهاي جديد Hack و Crack و همچنين وجود صدها مشكل ناخواسته در طراحي نرم افزارهاي مختلف و روالهاي امنيتي سازمان ها ، هميشه خطر حمله و دسترسي افراد غيرمجاز وجود دارد. حتي قوي ترين سايتهاي موجود در دنيا در معرض خطر افراد غيرمجاز و سودجو قرار دارند. ولي آيا چون نمي توان امنيت 100% داشت بايد به نكات امنيتي و ايجاد سياستهاي مختلف امنيتي بي توجه بود؟
در حال حاضر، مجموعه‌اى از استانداردهاى مديريتى و فنى ايمن‌سازى فضاى تبادل اطلاعات سازمانها ارائه شده‌اند که استاندارد مديريتى bs7799 موسسه استاندارد انگليس، استاندارد مديريتى ISO/IEC 17799 موسسه بين‌المللى استاندارد و گزارش فنى ISO/IEC TR 13335 موسسه بين‌المللى استاندارد از برجسته‌ترين استانداردها و راهنماهاى فنى در اين زمينه محسوب مى‌گردند.
در این استانداردها و در راس آنها ISO270001، نکات زیر مورد توجه قرار گرفته شده است:
ISMS مخفف عبارت Information Security Management System به معنای سیستم مدیریت امنیت اطلاعات می باشد و استانداردهایی را برای ایمن سازی فضای تبادل اطلاعات در سازمان ها ارائه می دهد. این استانداردها شامل مجموعه ای از دستورالعمل هاست تا فضای تبادل اطلاعات یک سازمان را با اجرای یک طرح مخصوص به آن سازمان ایمن نماید.
اقدامات لازم جهت ایمن سازی فضای تبادل اطلاعات عبارتند از :
1- تهيه طرح‌ها و برنامه‌هاي امنيتي مورد نياز سازمان
2- ايجاد تشکيلات مورد نياز جهت ايجاد و تداوم امنيت فضاي تبادل اطلاعات سازمان
3- اجراي طرح‌ها و برنامه‌هاي امنيتي سازمان
استانداردهاي مديريتي ارائه شده در خصوص امنيت اطلاعات و ارتباطات سازمانها، عبارتند از:
1. استاندارد مديريتي BS7799 موسسه استاندارد انگليس که شامل 2 بخش است :
BS7799:1 که ISO/IEC 27002 نامیده می شود که در قالب 10 دسته بندی کلی زیر است :
1. تدوين سياست امنيتي سازمان
2. ايجاد تشکيلات تامين امنيت سازمان
3. دسته‌بندی سرمايه‌ها و تعيين کنترل‌های لازم
4. امنيت پرسنلی
5. امنيت فيزيکی و پيرامونی
6. مديريت ارتباطات
7. کنترل دسترسی
8. نگهداری و توسعه سيستم‌ها
9. مديريت تداوم فعاليت سازمان
10. پاسخگوئي به نيازهای امنيتی
BS7799:2 که در سال 2005 به استاندارد ISO/IEC 27001:2005 تبدیل شد که شامل 4 مرحله PDCA به معنی Plan (مرحله تاسیس و طراحی)، Do (مرحله پیاده سازی و عملی کردن) ، Check (مرحله نظارت و مرور) و Act ( مرحله بهبود بخشیدن و اصلاح)است.
2. استاندارد مديريتي ISO/IEC 17799 موسسه بين‌المللي استاندارد که همان بخش اول استاندارد BS7799:2 است که در سال 2000 به این اسم نامیده شد.
3. گزارش فني ISO/IEC TR 13335 موسسه بين‌المللي استاندارد که اين گزارش فني در قالب 5 بخش مستقل در فواصل سالهاي 1996 تا 2001 توسط موسسه بين المللي استاندارد منتشر شده است . اگر چه اين گزارش فني به عنوان استاندارد ISO منتشر نشد و عنوان Technical Report بر آن نهاده شد، ليکن تنها مستندات فني معتبري است که جزئيات و تکنيکهاي مورد نياز مراحل ايمن سازي اطلاعات و ارتباطات را تشريح نموده و در واقع مکمل استانداردهاي مديريتي BS7799 و ISO/IEC 17799 مي باشد و شامل مراحل زیر است :
1) تعيين اهداف، راهبردها و سياستهاي امنيتي فضاي تبادل اطلاعات سازمان
2) تحليل مخاطرات امنيتي فضاي تبادل اطلاعات سازمان
3) انتخاب حفاظ ها و ارائه طرح امنيت
4) پياده‌سازي طرح امنيت
5) پشتيباني امنيت فضاي تبادل اطلاعات سازمان
تشکيلات امنيت شبکه، متشکل از سه جزء اصلی به شرح زير می باشد :
سازمان ها وقتی می خواهند گواهینامه بگیرند، اقدام به دریافت آن کرده و به شرکت هایی که این خدمات را ارائه می دهند مراجعه می کنند.شرکت های ارائه دهنده این خدمات با شرکت های خارجی که درزمینه ISMS در ایران شعبه دارندمشاوره کرده و در نهایت مشاوری از سوی شرکت برای آن سازمان می فرستند.مشاور در جلسه هیات مدیره خط مشی امنیتی را مشخص و پیاده سازی صورت میگیرد. شکل زیر مراحل اعطای گواهینامه ISMS را نمایش می دهد.
1- امنیت یک فرهنگ است قبل از آنکه یک فناوری باشد. براین اساس پیاده سازی مدیریت امنیت قبل ازخرید تجهیزات امنیتی توصیه می گردد. وقتی امنیت فرهنگ باشد عمری لازم است تا یک فرهنگ ایجاد شود و جا بیفتد. وقتی امنیت فرهنگ باشد نمی توان فرهنگ سازمانی بومی شده در یک کشور پیشرفته اروپایی را به سادگی در یک مرحله ضربتی به یک سازمان دیگر وارد نمود. این یکی از اصلی ترین موانع در پیاده سازی استانداردهای مدیریت امنیت است.
2- امنیت تداوم می خواهد. حتی اگر موفق شویم در یک سازمان سیستم مدیریت امنیت اطلاعات را پیاده نموده و گواهی استاندارد مربوطه را هم در یک مرحله اخذنمائیم؛ عدم تداوم آن هیچ آورده ای را از نظر امنیتی برای سازمان نخواهدداشت.
3- مدیران سازمانی ما احساس ناامنی مداوم از فضای تبادل اطلاعات خود ندارند و یا مایملک اطلاعاتی ذی قیمتی را در معرض تهاجم نمی بینند. بر این اساس،حمایت جدی و همه جانبه از پیاده سازی و تداوم استانداردهای مدیریت امنیت ندارند.
4- ناامنی تداوم دارد. چون ناامنی تداوم دارد بایستی امن سازی و تفکرامنیت در همه شئون سازمان تداوم داشته باشد و اعتبار مداوم و سالیانه داشته باشد.
5- امنیت نا محسوس است. لذا وقتی یک پروژه امنیتی (از نوع مدیریت امنیت اطلاعات )انجام می شود بعضاً مدیریت و کارشناسان احساس می کنند که هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده است و ممکن است گلایه کنند که چرا هزینه نموده اند. در پاسخ به این گلایه باید فکرکرد که اگر روی امنیت کار نمی شد چه اتفاقی ممکن بود بیفتد. پس باید در هر زمان ودر هر مکان از فضای تبادل اطلاعات سازمانی به فکر امنیت بود.
استانداردISO27001 راهكاري است كه اطلاعات سازمان و شركت را دسته بندي و ارزش گذاري كرده و با ايجاد سياستهاي متناسب با سازمان و همچنين پياده سازي كنترل های مختلف، اطلاعات سازمان را ايمن مي سازد. اين اطلاعات نه تنها داده هاي كامپيوتري و اطلاعات سرور ها بلكه كليه موارد حتي نگهبان سازمان يا شركت رادر نظر خواهد گرفت.
استانداردISO27001 قالبي مطمئن براي داشتن يك سيستم مورد اطمينان امنيتي مي باشد. در زير به تعدادي از فوائد پياده سازي اين استاندارد اشاره شده است:
به وجود آمدن خطوط پرسرعت اينترنتي و دسترسي آسان تر به اين شاهراه اطلاعاتي توسط خطوطLeased و همچنين ارزان شدن تكنولوژي مبتني بر ارتباط بي سيم ، شركت ها و سازمان ها را به تدريج مجبور به رعايت نكات مربوط به ايمني اطلاعات و نيز نصب انواعFireWall و IDS ساخته است. دراين راستا داشتن سياست امنيتي مؤثر و ايجاد روالهاي درست امري اجتناب ناپذير مي نمايد.براي داشتن سازماني با برنامه و ايده آل ، هدفمند كردن اين تلاش ها براي رسيدن به حداكثر ايمني امري است كه بايد مدنظر قرار گيرد.
استانداردISO27001 داراي 10 گروه كنترلي مي باشد كه هرگروه شامل چندين كنترل زيرمجموعه است بنابراين در كل 127 كنترل براي داشتن سيستم مديريت امنيت اطلاعات مدنظر قراردارد. با انجام مراحل بالا شركت يا سازمان شما پتانسيل پياده سازي كنترل هاي مذكور را خواهد داشت.
اين ده گروه كنترلي عبارتند از :
1- سياستهاي امنيتي
2- امنيت سازمان
3- كنترل و طبقه بندي دارايي ها
4- امنيت فردي
5- امنيت فيزيكي
6- مديريت ارتباط ها
7- كنترل دسترسي ها
8- روشها و روالهاي نگهداري و بهبود اطلاعات
9- مديريت تداوم كار سازمان
10-سازگاري با موارد قانوني
جمع آوري ليست دارايي ها، تعيين تهديدها ، نقاط ضعف امنيتي و در نهايت ايجاد جدول كنترل ها مارا در به دست آوردن جدولي موسوم به SOA يا Statement Of Applicability ياري مي رساند. اين جدول ليستي نهايي از كليه كنترل هاي مورد نياز براي پياده سازي را ارائه مي دهد. با مطالعه اين جدول و مشخص كردن كنترل هاي قابل اجرا و اعمال آنها ،سازمان يا شركت خود را براي اخذ استانداردISO27001 آماده خواهيد ساخت.
نتيجه آنكه براي رسيدن به يك قالب درست امنيتي ناچار به استفاده از روال هاي صحيح كاري و همچنين پياده سازي استاندارد امنيت هستيم و استانداردISO27001 می تواند ما را در انتخاب روش مناسب و صحیح راهنمایی نماید.
متن زير يك تست سريع و آموزنده می باشد كه به برخی از سوالات شما در زمينه امنيت اطلاعات پاسخ می دهد. همانطور كه خواهيد ديد به صورت پرسش و پاسخ بيان شده است. باب امنيت اطلاعات اغلب پيچيده می باشد. بر همين اساس اين مبحث به برخی از سوالاتی كه ممكن است برای شما ايجاد شود ، پاسخ داده است و پيشنهاداتی را برای آن ارائه داده است تا به سادگی قبول كنيد كه سيستم های شما نيز ممكن است در معرض خطر قرار گيرد.
1- اگر امنيت اطلاعات را افزايش دهيم ، كارايی كاهش پيدا می كند. درست يا غلط ؟
درست- امنيت اطلاعات هزينه مربوط به خودش را دارد. افزايش امنيت اطلاعات ممكن است به روالهای موثر اضافی از جمله (تكنولوژی) و (سرمايه گذاری) نياز داشته باشد.افزايش امنيت اطلاعات ممكن است پيشرفت جريان كار را با كندی مواجهه كند و اين امر ممكن است در كارايی افراد و شبكه شما نمود پيدا كند. امنيت اطلاعات ممكن است به معنی قفل كردن ايستگاهای كاری و محدود كردن دسترسی به اتاقهای كامپيوتر و سرور شما باشد. هر سازمانی بايد هنگامی كه به مقوله امنيت اطلاعات می پردازد به صورت انديشمندانه ای بين خطرات ( Risks ) و كارآيی توازن برقرار كند.
2- حملاتي كه توسط نفوذگران خارجی انجام می گيرد نسبت به حملات كارمندان داخلی هزينه بر تر و خسارت بار تر می باشد. درست يا غلط ؟
غلط- حملات كارمندان داخلی نوعا بسيار خسارت بار تر از حملات خارجی گزارش شده است. بر طبق آمارهای انستيتو امنيت كامپيوتر (Computer Security Institute ) ميانگين حملات خارجی 57000 دلار و ميانگين هزينه حملات داخلي 2700000 دلار برآورد شده است. كارمندان داخلی، اطلاعات محرمانه بيشتری درباره سيستم های هدف در دسترس دارند از آن جمله می توان اطلاعاتی درباره فعاليت هاي ديده بانی(Monitoring ) را نام برد.
3- پيكربندي يك ديواره آتش (Firewall ) به صورت كامل ما را در مقابل حملات خارجی ايمن می كند. درست يا غلط ؟
غلط- آمارهای انستيو امنيت كامپيوتر نشان می دهد كه حجم قابل توجهی از شركتهايی كه از ديواره آتش استفاده كرده اند هنوز از دست نفوذگران بد انديش در امان نمانده اند. اولين كاركرد ديواره آتش بستن پورتهای مشخص می باشد به همين دليل در بعضی از مشاغل نياز است كه بعضی از پورتها باز باشد. هر پورت باز می تواند يك خطری را برای سازمان ايجاد كند و يك معبر برای شبكه شما باشد. ترافيكی كه از ميان يك پورت می گذرد را بايد هميشه به صورت سختگيرانه ای ديده بانی كرد تا تمامی تلاشهايی كه منجر به نفوذ در شبكه می شود شناسايی و گزارش شود. يك ديواره آتش به تنهايی نمی تواند يك راه حل جامع باشد و بايد از آن به همراه تكنولوژي های (IDS (Intrusion Detection System و روشهای تركيبی استفاده كرد.
4- اگر ديواره آتش من به صورت مناسبی پيكر بندی شود ديگر نيازی به ديده بانی بيشتر ترافيك شبكه نمی باشد. درست يا غلط ؟
غلط- هميشه نفوذگران خبره می توانند يك ديواره آتش را در هم شكنند و به آن نفوذ كنند. به همين دليل ديده بانی كليدی براي هر برنامه امنيت اطلاعات می باشد. فراموش نكنيد كه ديواره آتش نيز ممكن است هك شود و IDS ها راهی می باشند برای اينكه بدانيد چه سيستم هايی در شرف هك شدن می باشند.
5- ديواره های آتش بايد به گونه ای پيكربندی شوند كه علاوه بر ترافيك ورودی به شبكه ، ترافيك های خروجی را نيز كنترل كنند . درست يا غلط ؟
درست - بسياری از سازمانها توجه زيادی به محدود كردن ترافيك ورودی خود دارند، اما در مقايسه توجه كمتری در مسدود كردن ترافيك خروجی از شبكه را دارند. خطرات زيادی ممكن است در درون سازمان وجود داشته باشد. يك كارمند ناراضی يا يك نفوذگر كه شبكه شما را در دست گرفته است، ممكن است كه بخواهد اطلاعات حساس و محرمانه شما را برای شركت رقيب بفرستد.
6- امنيت اطلاعات به عنوان يك مبحث تكنولوژيكی مطرح است درست يا غلط ؟
غلط- امنيت اطلاعات يك پی آمد تجاري - فرهنگی می باشد. يك استراتژی جامع امنيت طلاعات بايد شامل سه عنصر باشد: روالها و سياستهای اداری ، كنترل دسترسی های فيزيكی، كنترل دسترسی های تكنيكی. اين عناصر اگر به صورت مناسبی اجرا شود مجموعا يك فرهنگ امنيتی ايجاد می كند. بيشتر متخصصين امنيتی معتقدند كه تكنولوژيهای امنيتی فقط كمتر از 25 درصد مجموعه امنيت را شامل می شوند. حال آنكه در ميان درصد باقيمانده آنچه كه بيشتر از همه نمود دارد ،( افراد ) می باشند. (كاربر انتهايی) افراد يكی از ضعيف ترين حلقه ها، در هر برنامه امنيت اطلاعات می باشند.
7- هرگاه كه كارمندان داخلی ناراضی از اداره اخراج شوند، خطرات امنيتی از بين می روند. درست يا غلط ؟
غلط- به طور واضح غلط است. برای شهادت غلط بودن اين موضوع می توان به شركت Meltdown اشاره كرد كه لشكری از كارمندان ناراضی اما آشنا به سرقتهای كامپيوتری برای خود ايجاد كرده بود. بر طبق گفته های FBI حجم فعاليتهای خرابكارانه از كارمندان داخلی افزايش يافته است. همين امر سازمانها را با خطرات جدی در آينده مواجهه خواهد كرد.
8- نرم افزارهای بدون كسب مجوز (Unauthorized Software ) يكی از عمومی ترين رخنه های امنيتی كاربران داخلی می باشد. درست يا غلط ؟
درست- رخنه ها (Breaches ) می تواند بدون ضرر به نظر بيايد ، مانند Screen Saver های دريافت شده از اينترنت يا بازی ها و ... نتيجه اين برنامه ها ، انتقال ويروس ها ، تروجانها و ... می باشد. اگر چه رخنه ها می تواند خطرناكتر از اين باشد. ايجاد يا نصب يك برنامه كنترل از راه دور كه می تواند يك در پشتی (Backdoor ) قابل سوءاستفاده ای را در شبكه ايجاد كند كه به وسيله ديواره آتش نيز محافظت نمی شود.بر طبق تحقيقاتی كه توسط ICSA.net و Global Integrity انجام شده است بيش از 78 درصد گزارش ها مربوط به ايجاد يك رخنه در نرم افزار دريافتی از افراد يا سايتهای ناشناخته است.
9- خسارتهای ناشی از سايتهای فقط اطلاعاتی كمتر از سايتهای تجاری می باشد. درست يا غلط ؟
درست- درست است كه خطرهای مالی در سايتهای فقط اطلاعاتی كمتر از سايتهای تجاری می باشد ولی خطر مربوط به شهرت و اعتبار، آنها را بيشتر تهديد می كند. سازمانها نيازمند اين می باشند كه مداوم سايت های اطلاع رسانی را بازبين كنند تا به تهديد های احتمالی شبكه های خود خيلی سريع پی ببرند و در مقابل آنها واكنش نشان دهند تا از خسارتهايی كه ممكن است شهرت آنها را بر باد دهد جلوگيری كنند.
10- رمزهای عبور می تواند جلو كسانی كه دسترسی فيزيكی به شبكه را دارند ، بگيرد. درست يا غلط ؟
غلط- كلمات رمز نوعا خيلی كم می توانند جلو كارمندان داخلی و خبره را بگيرند. بسياری از سازمانها تمامی تلاش خود را روی امور تكنيكی امنيت اطلاعات صرف می كنند و در برخورد با مسائل اداری و كنترل دسترسی فيزيكی لازم برای ايجاد يك محافظت مناسب، با شكست مواجه می شوند.
11- يك نام كاربری و يك رمز عبور می تواند شبكه ما را از ارتباط با يك شبكه غيردوستانه(Unfriendly ) محافظت كند. درست يا غلط ؟
غلط- يك ارتباط فيزيكی و يك آدرس شبكه همه آنچيزی می باشد كه يك نفوذگر براي نفوذ در شبكه نياز دارد. با يك ارتباط می توان تمامی ترافيك شبكه را جذب كرد (به اين كار Sniffing می گويند) . مهاجم قادر است با استفاده از تكنيكهای Sniffing كل ترافيك حساس شبكه، شامل تركيباتی از نام كاربري/رمز عبور را جذب كند و در حملات بعدی از آنها استفاده كند.
12- هيچ كسی در سازمان نبايد به رمزهای عبور دسترسی داشته باشد به جز مدير امنيت شبكه . درست يا غلط ؟
غلط- هيچ كس در سازمان نبايد به كلمات رمز كاربران دسترسی داشته باشد ، حتی مدير امنيتی شبكه! رمزهای عبور بايد به صورت رمز شده (Encrypted) ذخيره شوند. براي كاربران جديد ابتدا با يك رمز عبور ساخته شده اجازه ورود به شبكه داده می شود و پس از آن بايد روالی قرار داد تا كاربران بتوانند در هر زمانی كلمات رمز خود را تغيير دهند. همچنين بايد سياستهايی را برای مواردی كه كاربران رمزهای عبور خود را فراموش كرده اند در نظر گرفت.
13- رمزگذاری بايد برای ترافيك های داخلی شبكه به خوبی ترافيك خروجی شبكه انجام گيرد. درست يا غلط ؟
درست- به عنوان يك نكته بايد گفت كه فرآيند Sniffing (جذب داده هايی كه روی شبكه رد و بدل می شود) به عنوان يك خطر امنيتی داخلی و خارجی مطرح می شود.
14- امنيت داده ها در طول انتقال آنها هدف رمزگذاری است . درست يا غلط ؟
غلط- رمزگذاری همچنين می تواند جامعيت (Integrity )، تصديق (Authentication ) و عدم انكار (nonrepudiation ) داده ها را نيز پشتيبانی كند.
ما در شرکت گیلاس سعی داریم تا ISMS را به عنوان استانداردی جهانی برای ایمن سازی شبکه ها معرفی نمائیم و توجه خواننده را به این موضوع جلب کنیم که برقراری امنیت در سازمان ها, باید در همه ی ابعاد آن صورت گیرد. توجه به این استاندارد، شناخت و پیاده سازی آن، باعث می شود که بحث در رابطه با موضوعات پیشرفته تری نظیر برپائی مراکز امنیت شبکه ( Security Operating Center : SOC ) ملموس تر و دست یافتنی تر به نظر برسند.
